Nog geen oplossing in zicht voor Nicaragua

Sinds ons vorige bericht, van 6 juni, is er in Nicaragua ontzettend veel gebeurd, maar zicht op een vreedzame oplossing is er tot ons grote verdriet nog niet. Er gebeurt elke dag zoveel, dat we niet alles kunnen volgen of benoemen. Ook is het ingewikkeld om nep-nieuws van echt nieuws te onderscheiden. Toch proberen we weer een stand van zaken te geven sinds het vorige bericht.

Vlak na de gewelddadigheden op Moederdag (30 mei) bevindt Masaya zich in het middelpunt van het geweld. De stad heeft zichzelf verschanst achter verschillende barricades en de wijk Monimbó speelt hierin een belangrijke rol. Tijdens de Revolutie was dit de voorhoede van het verzet en er wonen van oudsher veel aanhangers van de Sandinistische partij. Ook nu speelt de wijk een belangrijke rol in het verzet, maar deze keer tegen de Sandinistische leider.
De stad ligt hevig onder vuur en vecht terug met zelfgemaakte wapens.

Ook op vele andere plekken in Nicaragua houdt het geweld aan, met excessen in onder meer Masaya, Jinotepe, Matagalpa en Diriamba. De roep van de overheid om de blokkades weg te halen, omdat deze het land economisch volkomen lam leggen, zorgt alleen maar voor meer standvastigheid bij de oppositie: het gaat immers niet om het economische belang van het land, maar om meer democratie en vrijheid. De bevolking eist het opstappen van het presidentiële paar en zal pas dan de blokkades opheffen. De overheid reageert niet op de oproep. De oppositie roept op de wegblokkades die zijn opgeworpen verder te versterken.

Op 16 juni wordt de Nationale Dialoog onder leiding van de Kerk weer hervat en wordt er een akkoord bereikt over een aantal belangrijke punten:

• De overheid nodigt opnieuw de Inter-Amerikaanse Commissie van de Mensenrechten (CIDH) uit in Nicaragua voor onderzoek naar de gebeurtenissen in het land;
• Er zal haast worden gemaakt om een internationale en onafhankelijke Waarheidscommissie te vormen;
• De overheid nodigt de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN uit naar het land te komen;
• De overheid nodigt de Secretaris-Generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OEA/OAS) uit in Nicaragua;
• Er wordt steun gevraagd aan de Europese Unie in het vredesproces.
• De overheid roept op tot het staken van alle geweld (aan beide kanten).

Tegelijk wordt afgesproken dat de volgende dag, bij een nieuwe bijeenkomst van de Nationale Dialoog, gesproken zal worden over het democratiseringsproces van Nicaragua. Onderdeel van dat gesprek is het organiseren van vervroegde verkiezingen op 29 maart 2019. De president vraagt om bedenktijd.

Op 21 juni publiceert de CIDH officieel haar onafhankelijk onderzoek naar de slachtoffers en het geweld. Het wordt direct door de overheid verworpen, evenals het eerder verschenen rapport van Amnesty International.
Vlak daarna gaat MESENI van start. Dit is een ‘technisch team’ van de CIDH dat advies geeft aan de Commissie voor Verificatie en Veiligheid en er op moet toezien dat de aanbevelingen uit het rapport van de CIDH worden opgevolgd.

Op 2 juli maakt de CIDH de namen bekend van de leden van de te installeren Interdisciplinaire Groep van Onafhankelijke Experts (GIEI). De GIEI heeft het mandaat om ondersteuning te bieden bij het onderzoek naar de doden die zijn gevallen sinds de start van de protesten in Nicaragua op 18 april. Ze doen dit samen met de Commissie voor Waarheid, Veiligheid en Vrede (opgericht door de regering), de Commissie Verificatie en Rechtvaardigheid (in het leven geroepen tijdens de Nationale Dialoog), en het Openbaar Ministerie.
Ook roept de organisatie opnieuw op om het geweld en de repressie te stoppen.
Het aantal slachtoffers sinds april is dan opgelopen tot bijna 300 mensen.

In de eerste helft van juli vindt de zogenaamde Operatie Schoonmaak plaats: met veel overmacht en geweld wordt op verschillende plekken in het land geprobeerd de wegblokkades op te ruimen en vinden er aanvallen plaats op universiteiten en andere instellingen. Op 8 juli beleeft Nicaragua de bloedigste dag sinds het begin van de protesten op 19 april en vallen er volgens de berichten in totaal 38 doden aan beide kanten. Diezelfde dag houdt president Ortega een toespraak tijdens een pro-regering bijeenkomst, waarin hij het voorstel voor vervroegde verkiezingen van tafel lijkt te vegen.

De oppositie roept op tot nieuwe protestmarsen op 12 juli en roept 13 juli uit tot Nationale Stakingsdag. Op dezelfde dag kondigt vice-presidente Murillo een mars aan van Managua naar Masaya, die 14 juli zal plaatsvinden. Het betreft de 39e herdenking van de ‘Repliegue Táctico a Masaya’, een belangrijke en strategische gebeurtenis uit de tijd van de Revolutie. Een andere belangrijke dag uit die tijd is de 17e juli: de dag dat dictator Somoza en enkele hooggeplaatste ambtenaren en militairen het land ontvluchtten. Gisteren stond die dag in Nicaragua het teken van de ‘herovering’ van Masaya en de wijk Monimbó. Overheidstroepen vallen de stad urenlang aan en weten uiteindelijk de controle over de stad te krijgen.
Hoogtepunt normaalgesproken van de vieringen door de Sandinistische beweging in juli is de 19e juli: de dag dat de Sandinistische strijders, gevolgd door grote delen van de bevolking, in Managua aankomen. De overwinning op het dictatoriale regime is een feit. De 39e verjaardag van dat feit vindt a.s. donderdag plaats. Hoe de viering daarvan in Nicaragua zal verlopen, moeten we afwachten. Het lijkt voor beide partijen een uitgelezen dag om tot actie over te gaan en we zijn dan ook bang voor nog verdere escalatie van de situatie.

San Carlos
In onze regio Río San Juan kwam het op 7 juli tot een bloedige confrontatie tijdens een mars in Morrito, waarbij volgens de berichten zeker zes slachtoffers vielen en circa 15 gewonden. Twee van de slachtoffers zijn verkeerspolitieagenten uit San Carlos.
Over het verloop van de confrontatie zijn de meningen verdeeld. De CIDH heeft het geweld veroordeeld. Ook komen er berichten binnen dat de wegblokkades in de regio het afgelopen weekend succesvol zijn opgeheven.

In San Carlos is het nog steeds relatief rustig. Onze studenten hebben het land inmiddels allemaal veilig verlaten en nieuwe stages worden niet gestart zolang het geweld en de instabiliteit voortduurt.
Eén keer kwam het in onze zusterstad bijna tot een confrontatie tussen de oppositie en de overheid. Gelukkig werd dit op tijd in goede banen geleid. Maar natuurlijk is ook in onze zusterstad de spanning en onzekerheid over het lot van het land goed merkbaar en is het verdriet om de slachtoffers groot. Onze projectpartners uit het maatschappelijk middenveld doen hun best om hun werk voort te zetten, maar mede door de blokkades die in het hele land door de oppositie waren opgeworpen, is dat de afgelopen tijd fors bemoeilijkt. Bevoorrading van winkels en benzinestations of vrij reizen waren nauwelijks mogelijk. Inmiddels lijkt de bevoorrading en het vrije verkeer weer een beetje op gang te komen.

Solidariteitsbijeenkomst Amsterdam
Voor wie daar interesse in heeft: op donderdag 19 juli wordt er om 20 uur op de Dam in Amsterdam een solidariteitsbijeenkomst voor Nicaragua georganiseerd.

Bronnen: The Guardian, The Nicaragua Dispatch, La Prensa, El 19 Digital, Carta Bodan, de website van European Union External Action, El Nuevo Diario, NOS, BBC News, de Volkskrant, Dagblad van het Noorden, Nu.nl, website OEA/OAS, The Economist, Telesurtv, El País, diverse social mediakanalen.