De bonte haan – Marrigje Meijer

Iedereen die wel eens in Nicaragua is geweest kent het wel: gallo pinto. De één denkt er met weemoed aan terug, de ander is blij dat hij gewoon weer van zijn broodje kaas kan genieten. Maar wat is het nou precies en waar komt het vandaan? Gallo pinto is een traditioneel Nicaraguaans bijgerecht, bestaande uit kidneybonen, rijst, ui en kruiden. Het kan met van alles geserveerd worden, bijvoorbeeld plátanos (bakbanaan), vis, vlees, kaas of ei. Het betekent letterlijk ‘bonte haan’ en zou afgeleid zijn van de variatie aan kleuren die het gerecht krijgt door de rijst samen met de bonen te koken.

Er bestaan verschillende theorieën over waar dit gerecht vandaan komt. In plaats van het feit dat gerechten een verbindend effect kunnen hebben, lijkt dit gerecht juist een extra wig te drijven tussen de Nica’s (Nicaraguanen) en de Tico’s (Costa Ricanen). Beide landen claimen namelijk dat dit gerecht zijn oorsprong vindt in hun land. Volgens de Nicaraguanen is gallo pinto eind 18e / begin 19e eeuw door de slaven vanuit Afrika via de Caribische kust het land binnengekomen, lang voordat de Tico’s begonnen met het koken van bonen met rijst. De Tico’s zeggen echter dat het gerecht in 1930 is ‘uitgevonden’ in San Sebastián, een buitenwijk van San José. Een rijke landeigenaar zou vele mensen hebben uitgenodigd om ‘San Sebastián dag’ bij hem te komen vieren op zijn landgoed. Voor deze speciale dag zou een bonte haan (gallo pinto), die al maanden vetgemest werd, gedood worden. Er waren echter zoveel mensen, dat er niet genoeg te eten was. Als noodoplossing zouden de koks snel wat bonen met rijst gemixt hebben om toch iedereen voldoende te eten te kunnen geven. Wat nog wel interessant is om te vermelden, is dat de Nicaraguanen kidneybonen gebruiken en de Costa Ricanen zwarte bonen, dus het gerecht is niet volledig hetzelfde.

In 2003 liep de strijd echter verder op, toen de Tico’s een nieuw wereldrecord wilde vestigen door zoveel mogelijk gallo pinto te maken. Afgevaardigden van het Guinness Book of World Records keken toe hoe bijna 440 kilo aan gallo pinto werd klaargemaakt, tot irritatie van de Nicaraguanen. Als tegenactie besloot het Pharaoh’s Casino in Nicaragua een poging te doen het record te verbreken en daarmee direct het statement te maken dat gallo pinto Nicaraguaans is. Zo gezegd zo gedaan en twee weken later wisten 15 koks uit Managua 544 kilo gallo pinto klaar te maken wat 9000 monden wist te vullen. Maar de strijd was nog niet gestreden. Op 15 september 2007 werd een nieuw record gezet: 22.200 Nicaraguanen genoten van de bonen met rijst klaargemaakt in het Pharaoh’s Casino in Nicaragua en deze dag werd officieel uitgeroepen tot ‘Gallo Pinto dag’. In 2009 werd dit record echter weer verbroken door de Tico’s, die 2694 kilo gallo pinto klaarmaakten en uitdeelden aan 50.000 mensen. Hier waren de Nicaraguanen zo van onder de indruk, dat hun Gallo Pinto dag direct weer werd afgeschaft.

Dus mocht je een bordje gallo pinto aan het verorberen zijn, sta dan even stil bij de ingewikkelde geschiedenis van dit simpele gerecht. ¡Buen provecho!